Immuunsysteem

Het immuunsysteem beschermt ons lichaam. Bescherming tegen infecties (door bacteriën, virussen, parasieten) en tegen bepaalde soorten kanker. Ook zorgt het voor reparaties van beschadigd weefsel. Bij de geboorte hebben we al bepaalde afweermechanismen, maar we krijgen een groot gedeelte van onze immuniteit doordat we met ziekteverwekkers in aanraking komen.

Auto-immuunziekte

Als je gezond bent dan kunnen de cellen van het immuunsysteem het verschil zien tussen eigen lichaamsweefsel en vreemde organismen. Bij een auto-immuunziekte ziet het lichaam echter het eigen weefsel aan voor vreemd. Als reactie worden er antilichamen of witte bloedlichaampjes gemaakt, deze vallen het weefsel aan.

Bij wie komen auto-immuunziekten voor?

• Auto-immuunziekten komen vooral voor bij volwassenen en minder vaak bij kinderen en ouderen.

• Meer vrouwen dan bij mannen worden getroffen.

• Mensen met auto-immuunziekten in de familie hebben een verhoogde kans.

Oorzaken auto-immuunziekten

De oorzaak is onbekend. Auto-immuunziekten komen in sommige families meer voor, erfelijke factoren zouden dus een rol kunnen spelen. Er zijn ook bepaalde factoren die een auto-immuun reactie kunnen opwekken. Denk bijvoorbeeld aan een virusinfectie of een reactie op medicijnen. Auto-immuunziekten komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, hormonale invloeden kunnen ook een rol spelen.

Twee groepen/typen auto-immuunziekten

1. Auto-immuunziekten waarbij maar één orgaan beschadigd wordt: bijvoorbeeld de bijnieren (ziekte van Addison), de alvleesklier (diabetes mellitus), de schildklier (ziekte van Hashimoto, ziekte van Graves), meerdere gewrichten (reumatoïde artritis).

2. Auto-immuunziekten waarbij het bindweefsel wordt aangetast: bijvoorbeeld sclerodermie. Het gaat om bindweefsel overal in het lichaam.

De ziekte van Graves:

De ziekte van Graves is een auto-immuun aandoening. Normaal gesproken produceert ons afweersysteem antistoffen om het lichaam te beschermen tegen vreemde indringers, zoals virussen en bacteriën. Bij een auto-immuunziekte produceert het lichaam antistoffen die lichaamseigen cellen of weefsels aantasten. Bij de ziekte van Graves verstoren die antistoffen de werking van de schildklier waardoor extra veel schildklierhormoon wordt aangemaakt.

Naast een te snel werkende schildklier krijgt ongeveer 20% van de patiënten oogklachten. Dit wordt de oogziekte van Graves genoemd, of Graves Ophthalmopathie of Orbitopathie (GO). Vermoedelijk zijn antistoffen hier eveneens de oorzaak van, alhoewel deze oogklachten ook kunnen ontstaan zònder dat er antistoffen of afwijkende schildklierhormoon-waarden worden gevonden in het bloed.

Het derde kenmerkende verschijnsel dat zich kan voordoen bij de ziekte van Graves is een huidaandoening aan de scheenbenen (Pretibiaal Myxoedeem). Slechts één procent van alle patiënten krijgt deze complicatie.

Bovendien hebben patiënten met de ziekte van Graves een (licht) verhoogde kans om vroeg of laat ook andere auto-immuunziekten te krijgen of andere aandoeningen die veroorzaakt worden door een verstoorde schildklierwerking. Men noemt dit co-morbiditeit. Dat zijn o.a. deze auto-immuunziekten en aandoeningen:

• Reumatische Artritis: Gewrichtsreuma.

• Pernicieuze Anemie: Opnamestoornis van Vitamine B12, waardoor bloedarmoede kan ontstaan, alsmede tintelingen in de ledematen of een pijnlijke tong.

• Vitiligo: Stoornis in de huidpigmentatie, wat leidt tot ontkleurde witte vlekken op de huid van vooral de handen en armen, die zeer gevoelig zijn voor zonnebrand.

• Diabetes mellitus type I: Insuline afhankelijke vorm van suikerziekte.

• Vervroegde menopauze: Door antistoffen veroorzaakte afbraak van de eierstokken, waardoor er een vervroegde menopauze ontstaat.

• Ziekte van Addison: Tekort aan bijnierschorshormoon.

• Myasthenia Gravis: Uitvallende functionaliteit van spierfunctie door gestoorde prikkeloverdracht.

• Coeliakie: Glutenintolerantie, waardoor verminderde opname van bepaalde voedselbestanddelen, vaak gepaard gaande met te dunne ontlasting

• Alopecia areata: Pleksgewijs verlies van het hoofdhaar.

* Syndroom van Sjögren : Wie lijdt aan het syndroom van Sjögren heeft last van droge ogen en een droge mond. Dit is het gevolg van chronische ontstekingen in de klieren van de slijmvliezen. Toch gaat het hier om een reumatische aandoening, omdat er vaak ook spier- en gewrichtsklachten optreden. 

*Lichen Sclerosus: Lichen sclerosus (LS) is een huidaandoening. De zieke huid wordt langzaam minder soepel. Daardoor voelt de huid strak aan en wordt wittig van kleur. LS komt vooral bij vrouwen voor. De ziekte zit meestal in de schaamlippen.

*Fibromyalgie: Fibromyalgie is geen auto-immuunziekte, maar een chronisch pijnsyndroom bestaande uit algemene spierpijn en spierstijfheid gepaard gaande met (soms extreme) vermoeidheid, slaapstoornissen, hoofdpijnen, angsten, depressies, allergieën, concentratie- en geheugenstoornissen, temperatuurverhogingen en darmklachten. Deze aandoening komt met name voor bij vrouwen in de leeftijdscategorie van 20 tot 60 jaar